Etimoloji - kelimelerin kökeni

[ENDER3470]

@ENDER3470 komşum güzel bir konu açmışsınız. Kelimelerin anlamlarını ve kökenlerini bilerek kullanmanın önemini maalesef yeterince bilmiyoruz. Giderek daralan kelime dağarcığı ve genellikle yanlış kullanılan kelimelerle düzgün iletişim kurmaya çalışıp, haliyle başarılı olamıyoruz. Teknolojiyle birlikte günlük yaşam hız kazandıkça dil, geri plana atıldı. Sözlü ve yazılı iletişim, görsellik karşısında adeta ezildi. Toplumun münevver kesimi bile teknik bakımdan nitelikli olsa dahi dil ve kendini ifade etme noktasında eskiye kıyasla çok yetersiz durumda. Sonuç olarak hassasiyet gösterip böyle bir konu açtığınız için teşekkür ederim.


Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi

Rica ederim komşum, ne demek. Tespitlerinize de tamamen katılıyorum.

[JohnLocke]

Sevan Nişanyan’ın sözlüğü dijital olarak da ulaşılabiliyor ama evde kitap halinde bulunmasında yarar var.

https://www.nisanyansozluk.com/?k=merdiven

[ahbap]

Çok güzel bir konu olmuş, emeğinize sağlık. İlgiyle takip edeceğim.

Mi Note 3 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[dikdik_s]

Harika bir konu acmıssınız, degerli bir katkı olmus, vakit buldukca yeni eklentilerle kucuk kucuk zenginlestikce cok guzel bir bilgi arsivimiz olur, tesekkur ederiz ustad.

Not: Ustat bu "merdiven" nereden gelmis var mı bir bilgi.

[mustbe]

Hemşehrim çok güzel bir konu acmissiniz elinize sağlık.  

Bende bağlantı kuramadığım bir kelime yazayım

Akıl kelimesi us kökünden geliyormuş. Akıllı uslu . Üniversitede hocamız bahsetmişti çok üstüne düşmemistim

Edit. Türkçenin tarihi ve çağdaş lehçelerinde akıl, idrak, düşünmek gibi kavramlar için alıntı kelimeler yanında dilin kendi kelimeleri olan an, anla-, belle-, ö-, ög, sa-, san-, düşün-, uk-, ukuş, us, üşkür-, oy, algı gibi kelimeler kullanılmış ve kullanılmaktadır. Bunlardan atjla-, belle-, öğren- / ôğreı-, san- , düşün-, uslu / uslan-, Türkiye Türkçesinde yukarıda belirtilen kavram coğrafyasına ait dil malzemesi olarak kullanılmaktadır. O

[JohnLocke]

Sözlük önerdim diye 10 satır ithamlarla dolu bir yazıyla karşılaşıyorum, siz bana karşı olan tavrınızı normal buluyor musunuz ? Size muhalefet amaciyla mi sözlük önerdim ? Konuya değer verdiğim için, özel olarak meraklı olduğum icin bu başlığın altındayım. Sizinle herhangi bir ilgisi yok. Sizin sorduğunuz kelimeyi aratıp size atma amacim “bak ulan iste” amaçli hissettiniz sanırım ama aksine Nişanyan Sözlüğünden haberdar olmama ihtimalinize karşı yapılmış bir şeydi, sadece bir öneriydi.

[dr_green]

@ENDER3470 komşum güzel bir başlık olmuş. Ben de bir kelimeyi ekleyeyim. Yavuklu kelimesini birlikte çalıştığımız bir arkadaş ciddi ciddi YAMUKLU sanıyormuş    Ben de her konusu geçtiğinde "Abi yavuklu neymiş, bize ters, bizim öyle yamuk işlerle işimiz olmaz" anlamında mecaz yaparak yamuklu dediğini sanıyordum. "Hocam yamuklu değil mi zaten kelime" deyince gülmekten öldük Bunun üzerine merak ettim bu yavuklu nereden gelir:

Baktım ki eski Türkçe'de yakın, akraba, hısım anlamlarına gelen yaġuk kelimesinden geliyormuş. Ayrıca yak- yaklaşmak, yakınlaşmak ile de aynı sanırım. Nişanlanmak anlamında "yağukluk kılışdılar"şeklinde, hısım akraba anlamında "yak yaġuk" şeklinde kullanılıyormuş öteden beri

Bu arada değinmeden edemeyeceğim. Son günlerde forumumuzun gerilim katsayısı yüksek maalesef. Toplum olarak artmış olan tahammülsüzlük ve tezcanlılık maalesef forumumuzda da etkisini gösteriyor. Bu ise komşuları aktif olmaktan uzaklaştırıp sadece okuyucu moduna sokuyor. Halbuki iflah olmayan cildimiz ve işkenceye dönüşen kartuşlu / elektrikli tıraşlara çare ararken bu forumun sıcak ortamına denk gelip tarif edilemez bir mutluluk hissetti çoğumuz. Ben ilk defa burada herkesin birbirine "dostum, kanka, panpa, hacım, reis..." gibi hitaplar yerine "komşum" dediğine denk geldim. Komşuluk kavramının sosyal ortamda kullanıldığına ilk kez şahit oldum. Bu ortamda komşular arasında anlatılamaz bir güven ilişkisi oluştuğuna şahit oldum. Ama son günlerde maalesef üzülerek komşuluk ilişkilerimizin zayıfladığını görüyoruz. Madem ki komşu komşunun külüne muhtaç, madem ki komşusu açken tok yatılmaz, öyleyse komşularımızla iyi geçinelim Ekrandaki satırların kelimelerin harflerin jest ve mimikleri yok. O nedenle okurken yazan kişinin ne düşünerek yazdığı konusunda ancak yorum yapabiliriz. Ancak iyi tarafını görürsek, iyi yaklaşırsak o zaman karşıdaki kişi kötü niyetli de olsa bir şekilde iyiye dönecektir.

Gerginlik havası foruma hakim olmaya devam ederse ben de üzülerek forumda okuyucu moduna çekilmeyi düşünüyorum

Sevgiler hürmetler ve iyi dileklerimi sunarım. Keyifli tıraşlar. Huzurunuz kaçmasın, köpüğünüz bol olsun

[ENDER3470]

Çok güzel bir konu olmuş, emeğinize sağlık. İlgiyle takip edeceğim.

Mi Note 3 cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

Teşekkürler komşum, sizlerin de katkılarını bekliyorum.

Harika bir konu acmıssınız, degerli bir katkı olmus, vakit buldukca yeni eklentilerle kucuk kucuk zenginlestikce cok guzel bir bilgi arsivimiz olur, tesekkur ederiz ustad.

Not: Ustat bu "merdiven" nereden gelmis var mı bir bilgi.

Ben de teşekkür ederim. Komşularımızın da katkılarıyla çok daha güzelleşecektir.

Merdiven kelimesine ait bir bilgim yok. ama ben de merak ettim şimdi. Bu konuyu araştırıp buradan paylaşacağım.

Hemşehrim çok güzel bir konu acmissiniz elinize sağlık.  

Bende bağlantı kuramadığım bir kelime yazayım

Akıl kelimesi us kökünden geliyormuş. Akıllı uslu . Üniversitede hocamız bahsetmişti çok üstüne düşmemistim

Edit. Türkçenin tarihi ve çağdaş lehçelerinde akıl, idrak, düşünmek gibi kavramlar için alıntı kelimeler yanında dilin kendi kelimeleri olan an, anla-, belle-, ö-, ög, sa-, san-, düşün-, uk-, ukuş, us, üşkür-, oy, algı gibi kelimeler kullanılmış ve kullanılmaktadır. Bunlardan atjla-, belle-, öğren- / ôğreı-, san- , düşün-, uslu / uslan-, Türkiye Türkçesinde yukarıda belirtilen kavram coğrafyasına ait dil malzemesi olarak kullanılmaktadır. O

Eyvallah hemşerim, çok sağol. Us kelimesi bildiğim kadarıyla arapçadan geçme. Uslanmak fiili de buradan türeme. Bir de felsefede aklı merkeze alan "usçuluk" vardır. "lu" eki ile uslu sıfatına dönüşüyor.

[ENDER3470]

Konuyu katkı açısından her gün bir kelimenin etimolojik kökenini paylaşmayı düşünüyorum.
İlgilenen arkadaşlar için güzel bir rutine dönüşebilir.

Bugün "kaldırım" kelimesini seçtim. Sebebi ise ilk öğrendiğim zaman beni oldukça şaşırtmış olması, zira kelimenin fonetiği bana türkçe olduğu izlenimi veriyordu.

Durum şöyle,
Rumca "kali" iyi,düzgün anlamlarına geliyor. "dramos" ise yine aynı dilde yol demek. İki kelimenin birleşimiyle "kalidramos" oluyor. Rumların taş, duvar, sıva işleri ile ustalıkları malum. Osmanlıdan beri bu işlerde sürekli rumlar çalışıyor. Kelime gel zaman git zaman dilimize "kaldırım" olarak yerleşiyor.

Şimdi "kaldırım mühendisi" tabirini tekrar bir düşünün derim ?

[dr_green]

Konuyu katkı açısından her gün bir kelimenin etimolojik kökenini paylaşmayı düşünüyorum.
İlgilenen arkadaşlar için güzel bir rutine dönüşebilir.

Bugün "kaldırım" kelimesini seçtim. Sebebi ise ilk öğrendiğim zaman beni oldukça şaşırtmış olması, zira kelimenin fonetiği bana türkçe olduğu izlenimi veriyordu.

Durum şöyle,
Rumca "kali" iyi,düzgün anlamlarına geliyor. "dramos" ise yine aynı dilde yol demek. İki kelimenin birleşimiyle "kalidramos" oluyor. Rumların taş, duvar, sıva işleri ile ustalıkları malum. Osmanlıdan beri bu işlerde sürekli rumlar çalışıyor. Kelime gel zaman git zaman dilimize "kaldırım" olarak yerleşiyor.

Şimdi "kaldırım mühendisi" tabirini tekrar bir düşünün derim ?

Gerçekten ilginç Tabi biz onu kaldırmaktan kaldırım sanıyorduk normal yol seviyesinden yüksek diye

"us" kelimesi Arapça değil komşum. Eski Türkçe olması lazım. Arapça olduğu kaydedilen "üs" kelimesi gibi gözüküyor