"The Secret Life of Trees" adlı güzel kitapdan bir bölümü serbest çevirdim:
"Ağaçlar ne yapacaklarını nasıl bilir (ve ardından ne yapacaklarını da):
Ağaçlar basit bir yaşam yaşarlar, ya da bize öyle görünür: tüm gün hiçbir şey yapmadan, güneşin içinde, ayakları da nemli ve besleyici toprakta öyle dururlar.
Ama onların yaşamına ilişkin gözümüzün gördüğünün ötesinde şeyler var. Ağaçlar da bizler gibi bir sürü farklı şeyler yapmak zorundadırlar ve de doğru şeyleri doğru zamanda yapmalıdırlar.
Bir bakışla onların yaşamı da Şekspir'in Hamlet ya da Kleopatra'sındakiler gibi çetrefildir, her ne kadar onlardaki aşikar drama olmasa da. Yaşamak doğası itibarıyla karmaşık bir şeydir.
Tüm canlılar çevrelerindeki etkilere bir şekilde cevap vermelidir ve ağaçlar bunu bir çok farklı şekilde yaparlar. Bütün bitkiler gibi ağaçlar da çevrelerindeki dünyada oluşan değişikliklere karşı harekete geçerler, çiçeklerini ya da yapraklarının gözeneklerini açıp kapamak gibi. Daha geniş anlamda, tüm bitkiler (ve tabi tüm ağaçlar) çevre şartlarına göre kendilerini şekillendirirler, gövdelerini yerçekiminin etkisinden kurtarıp, ışığa doğru büyürler, kökleri de genelde bunun tersini yapar.
Ağaçlar sadece 'basitçe' büyümezler...varolan alanı en iyi şekilde doldurmak için 'yönlü' bir şekilde büyürler...bu yönlendirilmiş büyüme 'tropizm' diye adlandırılır. Gövdenin ışığa doğru büyümesine foto-tropizm, köklerdeki gibi ışıktan uzağa büyümeye ise negatif foto-tropizm denir.
Daha da zekice bir şey olarak, ağaçlar sadece 'burası' ve 'şimdi' üzerinden tepki vermezler değişikliklere. Sonrasında ne olacağı hakkında da bir tahmin yaparlar.
Kuzey bölgelerinde bulunan Meşe, Huş ve Limon gibi kışın yapraklaını döken ağaçlar, yapraklarını sonbaharda dökmeli ve baharda çiçeklerini açmalıdırlar, ve de bu iki işlem için de haftalarca önceden hazırlanmaya başlamalıdırlar. Yazın göbeğinde yaprak dökme ya da zayıf büyüme durumunda çiçek açmak saçma görünür.
Bir de hepimiz gibi ağaçlar da kendilerine arkadaş bulmak ve onlarla iletişime geçmek zorundadırlar.
Ve aynı tipte ağaçlar aynı anda cinsel yönden aktif olmalıdır ve diğerlerinin ne durumda olduğunu bilmelidir. En azından hepsi iklim, günün uzunluğu ve başka etkilere aynı tepkileri verip koordine olmalıdırlar.
Çoğu ağaç (ki bu sadece Tropiklere özgü bir durum değildir) polenlerini yaymak, tohumlarını dağıtmak için böceklere, kuşlara ya da yarasalara da ihtiyaç duyar. Bu yüzden onları cezbedecek bir durum yaratmaları ve ihtiyaç duydukları bu polen ve tohum yayma işlerini onlara geciktirmeden yaptırtmaları gerekmektedir.
Ağaçlar da bizler gibi doğumdan ölüme kadar potansiyel parazitlerle çevrilidir ve onlarla başetmeleri de gerekir.
Ağaçların beyini ya da sinir sistemleri yoktur ve tüm yaşamlarını sayısı çok az olan kimyasal maddelerle sürdürmek zorundadırlar. Sadece 5 tane temel hormon ve bir avuç pigmentle (renk maddesi) kendi türündekilere ya da kendilerine saldıracak organizmalara bilgi ilettiği farklı materyallerin karışımıyla.
Hormonlar ağaçların büyümesini ve gövde formlarını böylece tomurcukların oluşması ve yaprakların dökülmesi gibi işleri kontrol ederler. Gerekli pigmentlerden sadece ikisinin arasındaki işbirliği ağaçların mevsimleri takip etmelerini ve neler olacağı hakkında tahmin oluşturmalarını sağlar.
Ağaçların diğer ağaçlar ve hayvanlarla iletişim kurmasını sağlayan çeşitli kimyasal maddeler kapsamlı görünse de aslında sadece 3 sınıf kimyasal bileşiğe aitdirler. Bunlar metabolizmanın sanal yan ürünleri olan ve ikincil metabolitler olarak bilinen türdendir.
Tüm yeşil bitkiler temel 5 hormonu ve pigmentleri üretmektedir ama sadece bazı bitkiler haberleşmeyi sağlayan metabolitleri üretir.
Hayvanların da diğerleriyle ilişki kurmalarını sağlayan kimyası oldukça karmaşıktır ama onların beyinleri ve sinir sistemleri de vardır.
Ama bir ağaç sorabilir, beyin ve onunla birlikte gelen bütün detay ve sıkıntıya gerek var mı, yaşamımı bu şekilde gayet iyi sürdürebilirken diye.
Sent from my iPad using Tapatalk